Okres wojenny 1939 – 1941

W latach 1939-1941 Spółdzielnia Mleczarska przeżywała trudne chwile – okupant zarekwirował jej samochód oraz konwie. Mimo to, działalność nie została przerwana, choć rolnicy zostali zmuszeni do dostarczania obowiązkowych kontyngentów mleka.

Przełomowym momentem było Walne Zgromadzenie 4 grudnia 1941 roku, podczas którego podjęto decyzję o zmianie nazwy na Okręgową Spółdzielnię Mleczarską w Chełmie. Jej nowa siedziba znalazła się przy ul. Młodowskiej 19. Wtedy też do spółdzielni dołączyły inne lokalne spółdzielnie z Rożdżałowa i Kamienia. Spółdzielnia rozwijała się dynamicznie, mimo że wojna stanowiła ogromne wyzwanie. Warto podkreślić, że współpracowali w niej ludzie różnych narodowości – Polacy, Niemcy, Ukraińcy – łącząc właścicieli majątków, chłopów, a nawet duchownych. Przykładem jest ksiądz proboszcz Andrzej Tadzikowski z Podgórza, który przez wiele lat pełnił funkcję Przewodniczącego Rady Nadzorczej. W skład rady wchodzili także dziedziczka Janina Lechicka z Kamiennej Góry oraz osadnik niemiecki, Adolf Saontag.

Wojna zniszczyła wiele, w tym także dorobek narodowy związany z mleczarstwem. Znaczna część budynków, maszyn i urządzeń została zdewastowana, a ponad 60% bydła mlecznego zginęło.

Po wojnie, na terenie powiatu Chełmskiego działało sześć Spółdzielni Mleczarskich, m.in. w Chełmie z zakładem w Nowosiółkach, w Cycowie z zakładem w Syczynie, a także w Rudzie, Wereszczynie, Wólce Okopskiej i Kumowie. Produkcja była wtedy prowadzona w sposób tradycyjny, ręcznie, na prostych urządzeniach. Głównymi produktami były masło solone pakowane w drewniane beczki oraz biały ser z Chełma i ser trapistów z Nowosiółek. Mimo trudnych warunków, spółdzielnia szybko się rozwijała – z entuzjazmem i zaangażowaniem. Wzrastał skup mleka i produkcja. W ramach rozwoju, spółdzielnia zaadaptowała budynek po dawnej bożnicy żydowskiej przy ul. Pocztowej 40, do którego w 1948 roku przeniesiono siedzibę i zakład.